گزارشی از پروژه ساماندهی رودخانه دلمبر و سیاهجوی؛
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای البرز، طی۲۰ سال گذشته، یکی از مهم‌ترین چالش‌های شهر ماهدشت، نبود مدیریت صحیح آب‌های سطحی و تغییرات اقلیمی فزاینده بوده است.
دو دهه بحران؛ از سیلاب تا آلودگی زیست‌محیطی
ساخت‌وسازهای بی‌رویه و اغلب غیرمجاز نیز به این بحران دامن زده‌اند. به‌گونه‌ای که با هر بارش شدید، بخشی از شهر به سیلاب تبدیل می‌شد و کار و زندگی مردم را مختل می‌کرد.
آبگرفتگی گسترده، نه‌تنها رفت‌وآمد عابران و خودروها را دشوار می‌کرد، بلکه با خود زباله، موش و دیگر حیوانات موذی را به درون خانه‌ها و مغازه‌ها می‌آورد. بوی تعفن، تهدیدات بهداشتی و ورود آب به فضاهای مسکونی و تجاری به بخشی از زندگی روزمره مردم بدل شده بود.
پروژه‌ای برای نجات ماهدشت
پاسخ به این بحران، در قالب پروژه ساماندهی رودخانه دلمبر و سیاهجوی از سال ۱۳۹۸ آغاز شد. پروژه‌ای که هدف اصلی‌اش، کاهش ریسک سیلاب، کنترل روان‌آب‌ها و بهبود ساختار مدیریت آب در ماهدشت است.
این طرح شامل لایروبی مسیر رودخانه، احداث کانال‌های بتنی سرپوشیده، و ایجاد زیرساخت‌های کنترل و هدایت آب‌های سطحی است.
ورود اضطراری نهادهای مسئول
ورود آب‌های سطحی از کرج، محمدشهر و کمال‌شهر به سمت ماهدشت، سال‌هاست به مشکلی جدی در خیابان‌های اصلی مانند بلوار بسیج و چهارراه عموزاده تبدیل شده است. این روان‌آب‌ها علاوه بر ایجاد ترافیک، ورود به مغازه‌ها و خانه‌ها، بوی نامطبوع و تهدید بهداشتی، باعث نارضایتی شدید مردم شده بود.
در پاسخ، استانداری البرز با قید فوریت وارد عمل شد و اجرای پروژه به شرکت آب منطقه‌ای البرز واگذار شد و فاز اول و دوم پروژه در مدت کوتاهی به بهره‌برداری رسیدند.
گام‌های اجرایی و دستاوردهای فنی
به گفته داود نجفیان؛ مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز، با مشارکت شهرداری ماهدشت، در کمترین زمان ممکن حدود ۲.۵ کیلومتر کانال بتنی سرپوشیده در زیر آسفالت بلوار بسیج اجرا شد. همچنین، یک دستگاه سیفون بزرگ با دو لوله ۲۰۰۰ میلی‌متری و ظرفیت ۱۵ متر مکعب در ثانیه در زیر جاده ماهدشت-مهرشهر احداث شد.
این سیفون، آب ورودی را قبل از ورود به بافت شهری ماهدشت، به سیستم کانال هدایت کرده و پس از طی مسیر، آن را به مجرای خاکی خارج از شهر منتقل می‌کند.
تا کنون، ۱۲۰ میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده است که ۵۰ میلیارد تومان از منابع داخلی شرکت و مصالح رودخانه‌ای تأمین شده، و ۷۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات استانی با همکاری استانداری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اختصاص یافته است.
گام بعدی؛ تکمیل مسیر و رفع مشکل در بخش‌های پایینی شهر
اما این پروژه هنوز به پایان نرسیده است. نجفیان توضیح می‌دهد: "برای تکمیل پروژه، باید حدود ۲ کیلومتر دیگر از مسیر کانال بتنی را در نواحی خارج از محدوده شهری ادامه دهیم و ۵ کیلومتر مسیر خاکی نهر موجود را ساماندهی و لایروبی کنیم تا سیلاب به‌صورت کامل و ایمن به رودخانه شور برسد. در غیر این صورت، احتمال پس‌زدگی آب در محدوده‌های اطراف، از جمله شهرک صنعتی خوارزمی، همچنان وجود دارد."
برآورد مالی این فاز نهایی حدود ۱۵۰ میلیارد تومان است که در صورت تأمین اعتبار، طی دو سال آینده تکمیل خواهد شد و به گفته کارشناسان، مشکل سیلاب در این منطقه را به‌طور کامل رفع خواهد کرد.
صدای مردم: از رنج تا امید
در دوشنبه‌بازار بلوار بسیج، غرفه‌داران مشغول فروش میوه، پوشاک و اجناس مختلف‌اند و زندگی دوباره جریان یافته است. یکی از کسبه می‌گوید: "تا پارسال اینجا یه کانال باز بود که با هر بارون، پر از زباله می‌شد. بوی تعفن تا خونه‌هامون می‌رفت. الان با این کانال‌های سرپوشیده، خیابون تمیزه، مردم راحت‌تر میان خرید."
سه خانم میان‌سال ساکن یکی از کوچه‌های اطراف نیز می‌گویند: "موش‌های بزرگ از توی نهر می‌زدن تو خونه‌هامون. الان اوضاع خیلی بهتره. ولی هنوز هم پایین‌تر از بلوار، اونجایی که کانال ناتمومه، مشکل هست که امیدواریم زودتر رفع بشه."
در کارگاه مصالح ساختمانی محله، دو مرد میان‌سال اشاره می‌کنند به بخش بالایی بلوار که کاملاً سامان یافته: "اون بالا خیلی خوب شده، ولی پایین هنوز کار داره. از مسئولان می‌خوایم فاز بعدی رو زودتر اجرا کنن."
یکی دیگر از اهالی به تقاطعی در ابتدای جاده مهرشهر اشاره می‌کند و می‌گوید: "اینجا وضع خیلی بد بود. با هر بارون، سیلاب با زباله می‌ریخت تو مغازه‌هامون. واقعاً زندگی تو این شرایط سخت شده بود."
شهری که نفس تازه می‌کشد
ماهدشت، شهری که سال‌ها با دردسر سیلاب‌ها، زباله‌ها و آلودگی‌ها زندگی کرد، امروز در مسیر نوسازی و بازآفرینی زیرساختی قرار گرفته است. با اجرای کامل پروژه رودخانه دلمبر، امیدواریم نه‌تنها از شدت بحران‌های زیست‌محیطی کاسته شود، بلکه کیفیت زندگی، بهداشت، امنیت و اقتصاد محلی شهروندان نیز به شکل چشم‌گیری بهبود یابد.
اما تحقق کامل این هدف، در گرو تأمین به‌موقع منابع مالی و تداوم همکاری میان نهادهای محلی، استانی و ملی خواهد بود.
نگارنده: نسترن کیوان‌پور
